Η αρχιτεκτονική της ύπαρξης

ISBN: 978-960-219-321-1
Σελίδες: 80
Διαστάσεις: 14×21 εκ.

Κριτικές – Δημοσιέυματα

«3 ποιήτριες 3 γενιές», Ικαριώτικα Νέα

“Τρεις σύγχρονες Ελληνίδες ποιήτριες” – Γράφει η Ελένη Χωρεάνθη

Η Ελένη Γκίκα στη νέα ποιητική της συλλογή, που ξεκινάει με τους πόνους απο το 2009 για να ολοληρωθεί το 2012, δίνει το στίγμα ενός αρχιτεκτονικού κτίσματος, που κεντράρει, εστιάζει και εκφράζει το υπαρξιακό ζήτημα είτε ως πρωτοπρόσωπη αφήγηση είτε ως παρατητήτρια των προσώπων γύρω της. ο άσπρο της καθαριότητας, της αμολυντότητας, το λευκό της χλωρίνης, αυτό σε συνεπαίρνει σαν μυρωδιά και σαν αποστείρωση στα πρώτα δύο ποιήματα της Ελένης, που σε ακινητοποιούν με την λακωνικότητα και την λιτότητα της γραφής.Ιουστίνη Φραγκούλη, globalview.gr

Η αρχιτεκτονική της ύπαρξης, ποιήματα, Ελένη Γκίκα, εκδόσεις Καλέντης 2014
Την Ελένη Γκίκα την γνωρίζουμε ως δημοσιογράφο και βιβλιοκριτικό στο «Αντί», στις «Εικόνες» και στο «Έθνος της Κυριακής». Τη γνωρίζουμε ως συγγραφέα παιδικών βιβλίων. Τη γνωρίζουμε και ως ποιήτρια και αυτό το τελευταίο είναι και το πιο σημαντικό.

Είχαμε, λοιπόν, την ευκαιρία να διαβάσουμε την ενδέκατη ποιητική συλλογή της Ελένης Γκίκα με τίτλο: «Η αρχιτεκτονική της ύπαρξης», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλέντης.

Από το πρώτο ποίημα της συλλογής η ποιήτρια μας εισάγει σε μια ζοφερή ατμόσφαιρα με πεσιμιστική διάθεση. Η μάνα κλαίει δίπλα στην κούνια του παιδιού της και το παιδί απορεί: « «Γιατί κλαις;» / εάν είχε φωνή θα / μπορούσε να τη ρωτήσει / αλλ’ όμως τώρα / που διαθέτει φωνή / δεν έχει συγκρατήσει / την ερώτηση.»

Τα ερωτικά ποιήματα της Ελένης Γκίκας, που περιλαμβάνονται στην συγκεκριμένη συλλογή μιλάνε για έρωτες, που χάθηκαν δίχως την ελπίδα της επιστροφής. Σε αντίθεση με τη συνηθισμένη φλυαρία αρκετών ποιητριών γύρω από το παραπάνω θέμα, η ποιήτρια καταφέρνει να δώσει το δικό της χρώμα με μια ελαφριά τραγική ειρωνεία, που τη διακρίνει: «Ναι, για την ώρα / έχω σταθεί τυχερή. / Θυμάμαι, τουλάχιστον.» Και αλλού, αναφερόμενη στα μάτια του αγαπημένου της θα γράψει: «Δεν είπαν ψέματα ποτέ / την ίδια ώρα που / όλος ένα ψέμα ήσουν.» Στα ερωτικά ποιήματα της συλλογής ανήκει και το ποίημα «Σώμα-δωμάτιο», που δείχνει την ασυνεννοησία ανάμεσα στα σύγχρονα ζευγάρια. Το ποίημα ξεκινάει με τους στίχους: «Είπες: φυλακισμένος / Κι είπα: μόνη μου / Είπες: ασφυκτιώ / Κι είπα: Κουράστηκα», θυμίζοντάς μας ένα άτιτλο ποίημα του e.e. cummings, που τελειώνει με τους στίχους: «είσαι δικιά μου! είπε αυτός / είσαι δικός της! είπε αυτή.»

Όπως, αναφέραμε και πιο πάνω τα περισσότερα ποιήματα της συλλογής της Ελένης Γκίκα «Η αρχιτεκτονική της ύπαρξης» είναι απαισιόδοξα. Τούτο δεν το συναντάμε μόνο στα ερωτικά της ποιήματα, αλλά και σε ορισμένες αναφορές κοινωνικού προβληματισμού. Η ποιήτρια θα μας θυμίσει τον Τρότσκι: «επανάσταση-ζωή που διαρκεί / κι όλο προδίδεται / από την ίδια της τη φύση» θα γράψει στο ποίημα: «Προδομένη Επανάσταση που διαρκεί», ενώ σε άλλο ποίημα της θα μας θυμίσει τον Μαρξ: «άλλοι ζήσανε πόλεμο, / ελπίδα, / εμείς, / ούτ’ αλυσίδα να χάσουμε».

Προχωρώντας στο διάβασμα της συγκεκριμένης ποιητικής συλλογής θα συναντήσουμε και ορισμένα ποιήματα, που αναφέρονται στην προσπάθεια του ανθρώπου να ξεφύγει από τον εαυτό του και να γίνει εκείνος, που θα ήθελε να είναι, αλλά και αυτό είναι μια ουτοπία και μόλις έρθει το πρωί ξαναγυρίζουμε στη ρουτίνα της καθημερινότητας: «Μονάχα να κοιμηθείς θέλεις / για να γίνει όνειρο εκείνο που ζεις / λες κι όταν ξυπνήσεις το πρωί / θα είσαι άλλη. / Ίδια θα είσαι.»

Κλείνοντας, θα θέλαμε να τονίσουμε ότι έχουμε στα χέρια μας μια πολύ ενδιαφέρουσα ποιητική συλλογή από μια ακούραστη ποιήτρια με εκτενές έργο. Συγχαίρουμε, λοιπόν, την Ελένη Γκίκα και περιμένουμε να συνεχίσει να μας εκπλήσσει ευχάριστα με καινούργια έργα της.
Θεοχάρης Παπαδόπουλος, vakxikon.gr

Η Ελένη Γκίκα συνθέτει μια ποίηση αυστηρή, λιγόλογη, ουσιαστική με απόλυτη γνώση του περιττού, χωρίς ψιμύθια, χωρίς αισθηματικές φιοριτούρες, μ’ έναν λόγο απλό πεντακάθαρο, καίριο, ώριμο. Αποπνέοντας μιαν ειλικρίνεια σπάνια και μιαν αυτοπεποίθηση, κατακτημένη με φοβερούς αγώνες στα Γράμματα και με μιαν επίμοχθη και άκαμπτη επιμονή στην άσκηση του Ελληνικού Λόγου, οικοδομεί ένα απαράμιλλο προσωπικό ύφος, διαρκές, άλλωστε, ζητούμενο για κάθε ενσυνείδητο δημιουργό. […] Η «Αρχιτεκτονική της Ύπαρξης» μπορεί ανεπιφύλακτα –και αναπόφευκτα– να αποτελέσει ένα δείγμα γραφής όχι μόνο για την κατάκτηση ενός σεμνού, έντιμου και έντεχνου προσωπικού ύφους αλλά και μιας σπάνιας και σθεναρής αντιμετώπισης του διαρκώς επερχόμενου και πάντοτε αναπόφευκτου γεγονότος (;) του θανάτου.
Βάσος Ηλίας Βογιατζόγλου

Ότι η Ελένη Γκίκα είναι πρωτίστως τρυφερή ερωτική ποιήτρια δεν υπάρχει αμφιβολία. Η αρχιτεκτονική της ύπαρξης, ωστόσο, είναι μια ποιητική σύνθεση πολύ διαφορετική από τις προηγούμενες δημιουργίες της. Πραγματεύεται με έναν εντελώς δικό της τρόπο τη διαχείριση του χρόνου μετά τη μετάβαση του πατέρα της στην άλλη διάσταση, στη χώρα του αμίλητου, καταχωρίζοντας τα προσωπικά της βιώματα σε τρία μέρη/«Δωμάτια».
Ελένη Χωρεάνθη, diastixo.gr

Ποίηση, αρχιτεκτονική, μουσική, μαθηματικά, αλλά και παραμύθι είναι τα στοιχεία που εμπλέκονται στην πρωτότυπη αυτή τεχνική και της δίνουν μια ξεχωριστή ταυτότητα. Πρόκειται για ένα ποιητικό ιδίωμα «δομημένο» με κοφτές φράσεις-υλικά και εσωτερικό ρυθμό, μια αυστηρή αριθμητική των λέξεων που αναπτύσσεται πάνω σε κρυφούς μουσικούς και μαθηματικούς κανόνες. […] Ποίηση βιωματική, λοιπόν και ταυτόχρονα ερωτική, προσανατολισμένη στη μνήμη και στους μύθους της, ποίηση-ξόρκι απέναντι στην απώλεια και στην απουσία των αγαπημένων προσώπων, στο κενό και στον θάνατο. Ποίηση υπαρξιακή.
Κατερίνα Καριζώνη, literature.gr

Η συγκλονιστική αυτή ποιητική συλλογή της Ελένης Γκίκα, εκτός από την πανανθρώπινη διάστασή της –γιατί ποιος από μας δεν διατηρεί έναν τέτοιο πόθο, ποιος από εμάς δεν έχει αρθρώσει μια τέτοια σιωπηρή κραυγή–, μου θύμισε σε αρκετά σημεία της την ποίηση της Σύλβια Πλαθ, όχι μόνο ως προς την ευθραυστότητα και τη μελαγχολία που διατρέχει όλο το φάσμα του έργου, ή τα θέματα που πραγματεύεται και που κυριαρχούν και στη δική της ποίηση: όπως είναι η προδοσία ή η απρόοπτη φυγή ενός αγαπημένου γονιού ή ενός αγαπημένου συντρόφου, αλλά συχνά ως προς το ύφος και τη φόρμα των ποιημάτων, απαλλαγμένη ωστόσο από την «αγριότητα» των εκφράσεων της Αμερικανίδας ποιήτριας, τη σκοτεινότητα και την εσωστρέφεια που κυριαρχεί στην ποίησή της, καθώς η προσηνής Ελένη, ακόμα κι αν δεν θα μπορούσε ποτέ να συγχωρέσει τη μη επιστροφή των αγαπημένων της, τη διαχειρίζεται με μεγαλοσύνη, εγκαρτέρηση, κατανόηση και εν τέλει αποδοχή, εφόσον μπορεί να τη μεταπλάσει, τελικά, σε τέχνη.
Πέρσα Κουμούτση, fractalart.gr

Η Ελένη Γκίκα αναμετράται με εμμονές και παιχνίδια του μυαλού, δημιουργεί έναν ατόφιο εσωτερικό κόσμο που ορθώνεται άλλοτε σαν αιώνια κραυγή, άλλοτε σαν προσευχή, άλλοτε σαν υπόσχεση.’ Ενας κόσμος γλυκός και ανθρώπινος μέσα στη δριμύτητα, την αιχμηρότητα και τη σκληρότητά του. Ο καθένας και η μοίρα του. Ο καθένας και ο γολγοθάς του. Αλλά ποιος ο βαθμός αυτογνωσίας και ετοιμότητας του καθενός; 
Ασημίνα Ξηρογιάννη, ποιήτρια, varelaki.blogspot.gr