Η Ευσταθία Βαλιάντζα-Αφτιά γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Βόλο. Είναι μητέρα δύο παιδιών που σταδιοδρομούν στον ελεύθερο τομέα ως μηχανικοί, έπειτα από σπουδές στην Ελλάδα και μεταπτυχιακές εξειδικεύσεις στο εξωτερικό.

Είναι Πολιτικός Μηχανικός του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (1972) και έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές (Μ.Sc.) στην Αμερική (Purdue University), στον τομέα της Μηχανικής του Περιβάλλοντος . Είναι αριστούχος Διδάκτωρ Επιστημών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου από το Φεβρουάριο του 2009, και Διδάσκουσα στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας το μάθημα της «Φιλοσοφίας των Τεχνικών Επιστημών». Έχει διαρκή επαγγελματική δράση στην προστασία του περιβάλλοντος πάνω από τρεις δεκαετίες, ως επικεφαλής δημοσίων υπηρεσιών, αλλά και επικεφαλής τμημάτων μελετών περιβάλλοντος μεγάλων ιδιωτικών εταιριών δημοσίων έργων.

Υπήρξε επί σειρά ετών σύμβουλος των Υπουργών Α. Τρίτση και Γ. Γεννηματά, καθώς και κατά περίπτωση σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Ηνωμένων Εθνών, της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης σε θέματα περιβάλλοντος. Ταξίδεψε σε πολλά μέρη του κόσμου (Ευρώπη, Αμερική, Ασία, Αφρική) εκπροσωπώντας την Ελλάδα για διαπραγματεύσεις περιβαλλοντικών ζητημάτων. Συμμετείχε επίσης στην Ελληνική Αντιπροσωπεία των δύο διασκέψεων Κορυφής για το Περιβάλλον (Earth Summits) το 1982 (Στοκχόλμη) και το 2002 (Γιοχάνεσμπουργκ).

Ένα πολύ σημαντικό μέρος της διατριβής της αποτέλεσε η εξέταση των συμπερασμάτων των πρόσφατων ερευνών των νευροεπιστημών παγκοσμίως, σχετικά με τη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου, προκειμένου να απαντηθούν συγκεκριμένα ερωτήματα που αφορούν συγκεκριμένη στρατηγική σχεδιασμού του μηχανικού περιβάλλοντος. Αυτή η εν πολλοίς ιατρική γνώση, «μπολιασμένη» με τη γνώση και την εμπειρία των θετικών επιστημών και του περιβάλλοντος, αποτέλεσε για την ίδια μια «γέφυρα» ενδιαφερόντων συμπερασμάτων που αφορούν την ποιότητα της καθημερινότητας του ανθρώπου και είναι το κυρίως ζητούμενο στην προστασία του περιβάλλοντος.

Έχει διδάξει πολλές φορές στο πλαίσιο μεταπτυχιακών ή βασικών προγραμμάτων σπουδών περιβάλλοντος σε Ελληνικά Πανεπιστήμια καθώς και στη Γαλλία: ΕΜΠ, ΑΠΘ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Υγειονομική Σχολή Αθηνών, Πανεπιστήμιο της Λυών. Θεωρεί ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι ούτε τεχνικό ούτε πολιτικό θέμα μόνο, αλλά αξία και ήθος που αποκτιέται «εξ απαλών ονύχων» και σε επαφή με την ίδια τη Φύση.